روانآبهای حاصل از بارشها به ذخایر آبی شهر میرسند یا هدر میروند؟
به گزارش هابصنعت به نقل از روزنامه قدس؛ با آغاز بارندگیهای پاییزی در مشهد، همواره این پرسش برای شهروندان مطرح میشود که آیا روانآببهای حاصل از بارشها به ذخایر آبی شهر میرسند یا هدر میروند. این موضوع بهویژه در شرایط کمآبی و تنش آبی اهمیت بیشتری پیدا میکند.
بر اساس توضیحات مسئولان شرکت آب منطقهای خراسان رضوی، روانآبهای سطحی مشهد و مناطق اطراف، در نهایت وارد حوضه آبریز کشفرود میشوند؛ رودخانهای که از حوالی قوچان آغاز شده و پس از طی مسیری طولانی، به ترکمنستان میریزد. در گذشته بخش قابلتوجهی از این آبها بدون ذخیرهسازی از کشور خارج میشد.
در سالهای اخیر برای جلوگیری از خروج روانآبها و استفاده بهینه از آنها، پروژههای متعددی در حوضه کشفرود اجرا شده است. سدهایی مانند کارده، طرق و ارداک و همچنین طرحهای تغذیه مصنوعی آبخوانها، بخشی از این اقدامات هستند.
با این حال، ظرفیت مجموع این سدها حدود ۲۹.۵ میلیون مترمکعب است که پاسخگوی نیاز بلندمدت شهر مشهد نیست. به همین دلیل، احداث سد شوریجه بهعنوان یکی از مهمترین طرحهای مدیریت روانآب در دستور کار قرار گرفته است.
سد شوریجه که در پاییندست حوضه کشفرود قرار دارد، با هدف مهار روانآبها و جلوگیری از خروج آب از کشور طراحی شده و پیشرفت فیزیکی آن به حدود ۸۸ درصد رسیده است.
طبق برنامهریزیها، این سد باید تا نیمه دی وارد مرحله آبگیری شود. سد شوریجه از نوع خاکی با هسته رسی است و میتواند در شرایط نرمال حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب و در شرایط حداکثری تا ۳۵۰ میلیون مترمکعب آب را در خود جای دهد. با این حال، حجم قابل تنظیم آن که برای بهرهبرداری در نظر گرفته شده، حدود ۲۰.۹ میلیون مترمکعب است.
بر اساس برنامههای تخصیص آب، حدود ۱۵.۴ میلیون مترمکعب از آب تنظیمی سد شوریجه برای تأمین آب شرب مشهد پیشبینی شده است.
علاوه بر این، بخشی از آب برای حقابههای زیستمحیطی و بخشی دیگر برای تغذیه آبخوان سرخس در نظر گرفته شده است. این موضوع نشان میدهد که نقش سد شوریجه تنها محدود به ذخیرهسازی نیست، بلکه در پایداری منابع آب زیرزمینی و حفظ محیط زیست نیز اهمیت دارد.
با وجود پیشرفت مناسب در ساخت سد، سامانه انتقال آب از سد شوریجه به مشهد هنوز کامل نشده و تنها حدود ۵۸ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
تکمیل این سامانه نیازمند اعتباری بالغ بر ۱۲۰۰ میلیارد تومان است. در مجموع، تاکنون حدود ۱.۷ همت برای این پروژه هزینه شده و برای اتمام کامل آن به ۱.۴ همت دیگر نیاز است.
نبود اعتبار کافی، مهمترین چالش بهرهبرداری کامل از سد شوریجه محسوب میشود.
در سالهای پربارش، حجم روانآب عبوری از این حوضه به بیش از ۱۲۰ میلیون مترمکعب نیز رسیده است، اما به دلیل نبود زیرساخت کامل، بخش زیادی از این آبها قابل استفاده نبودهاند.
همچنین برداشتهای غیرمجاز آب در بالادست و شرایط فصلی رودخانهها، از دیگر عوامل کاهش بهرهوری روانابهاست.
در مجموع، در شرایط فعلی تنها بخشی از روانآبها به ذخایر آبی مشهد میرسند و تکمیل سد شوریجه و سامانه انتقال آن، نقش تعیینکنندهای در استفاده مؤثر از این منابع و تأمین پایدار آب شهر در آینده خواهد داشت.
انتهای پیام/