بحران آب؛ وقتی کمبود، داستانی اجتماعی می‌شود

به گزارش هاب‌صنعت به نقل از روزنامه اعتماد؛ ایران سال‌هاست که با مشکل کم‌آبی روبه‌رو است. هربار که سد‌ها پایین می‌روند یا دشت‌ها فرو می‌نشینند، سوالی تکراری مطرح می‌شود که چرا مردم کمتر مصرف نمی‌کنند؟

 واقعیت این است که صرفاً گفتن «صرفه‌جویی کنید» جواب مساله نیست. مساله یک چالش جمعی است؛ چیزی که در علوم اجتماعی با مفاهیمی مثل «سواری رایگان» و «نبود اعتماد» شناخته می‌شود.

کنش جمعی تنها زمانی شکل می‌گیرد که مردم احساس کنند نقش واقعی دارند و تصمیماتشان تاثیرگذار است. اگر بحران آب فقط آمار و نمودار باشد، برای مردم یک موضوع دور از زندگی روزمره است. اما اگر این موضوع با تجربه‌های واقعی مردم پیوند بخورد؛ مثل کشاورزی که چاهش خشک شده یا خانواده‌ای که قبض آبش سنگین شده، آنگاه حس مسئولیت ایجاد می‌شود و مردم خودشان وارد عمل می‌شوند.

یکی از مشکلات اصلی ایران این است که اعتماد عمومی به ساختار‌های رسمی همیشه کامل نبوده و جامعه امروز پر از بی‌ثباتی و تردید است. جمله «اگر من صرفه‌جویی کنم ولی دیگران نکنند، چه فایده‌ای دارد؟» مانع «کنش جمعی» است که روایت‌های جمعی قوی می‌توانند آن را از بین ببرند.

پیام‌های تهدیدآمیز معمولاً ترس ایجاد می‌کنند، اما تغییر واقعی از طریق گفت‌و‌گو، همکاری و فهم مشترک شکل می‌گیرد. ایران نیازمند یک روایت ملی درباره آب است؛ داستانی که مردم در آن نقش فعال داشته باشند و نه صرفاً مخاطب. این روایت باید امیدبخش، مشارکت‌آفرین و هویت‌ساز باشد و در رسانه‌ها، آموزش و فرهنگ روزمره جریان پیدا کند. وقتی مردم باور کنند که «حفظ آب بخشی از هویت جمعی ماست»، مسیر همکاری و کنش جمعی هموارتر می‌شود.

آب، بیش از یک منبع طبیعی، معیار توانایی جامعه برای همکاری و مسئولیت‌پذیری جمعی است. تا زمانی که این روایت مشترک شکل نگیرد، هیچ دعوتی به صرفه‌جویی به نتیجه واقعی نمی‌رسد.

انتهای پیام/