افق ۲۰۳۵ در بازار جهانی نفت / هوش مصنوعی چگونه آینده قیمت و تولید انرژی را پیشبینی میکند؟
بازار جهانی نفت در دههی پیشرو، شاهد تغییراتی عمیق و بیسابقه خواهد بود. عواملی مانند گذار انرژی، رشد خودروهای برقی، توسعه انرژیهای تجدیدپذیر و سیاستهای اقلیمی، باعث شده تا پیشبینی آینده نفت از همیشه پیچیدهتر شود. اما در دنیای امروز، دیگر پیشبینیها به تخمین انسانی محدود نیستند؛ هوش مصنوعی با تحلیل میلیونها داده از بازار، تولید، مصرف و سیاستهای جهانی، تصویری دقیق از آینده نفت تا سال ۲۰۳۵ ارائه میدهد. ایران نیز با تکیه بر توان داخلی و فناوریهای تحلیلی، میتواند نقش مؤثری در این بازار پویا ایفا کند.
الگوریتمهای پیشبینی هوش مصنوعی؛ دقت بیسابقه در تحلیل انرژی
مدلهای یادگیری عمیق (Deep Learning) امروزه توانایی پیشبینی قیمت نفت را با دقتی بیش از ۹۵ درصد دارند. این مدلها با استفاده از دادههای تاریخی قیمت، سطح ذخایر جهانی، تغییرات تقاضا، نرخ بهره، و حتی اخبار سیاسی، روندهای آینده بازار را شناسایی میکنند. در گزارش منتشرشده از سوی مؤسسه بینالمللی دادهکاوی انرژی، پیشبینی شده است که تا سال ۲۰۳۵، میانگین قیمت جهانی نفت بین ۸۵ تا ۱۱۰ دلار در هر بشکه در نوسان خواهد بود؛ البته این عدد بستگی مستقیم به سیاستهای اقلیمی و فناوریهای ذخیره انرژی دارد.
نقش هوش مصنوعی در مدیریت تولید نفت ایران
در ایران نیز، پروژههایی برای تحلیل هوشمند بازار نفت آغاز شده است. مرکز پژوهشهای انرژی وزارت نفت با همکاری چند شرکت دانشبنیان، سامانهای طراحی کرده که بر پایه یادگیری ماشینی و دادهکاوی قیمتی، روند فروش نفت خام و میعانات را در بازارهای آسیایی و اروپایی تحلیل میکند. این سامانه قادر است سناریوهای قیمتی آینده را بر اساس شاخصهای واقعی مانند ذخایر جهانی، تغییرات دلار، و سیاستهای صادراتی کشورهای OPEC شبیهسازی کند.
آینده تقاضا؛ نفت همچنان در بازی میماند
با وجود رشد سریع انرژیهای تجدیدپذیر، نفت تا سال ۲۰۳۵ همچنان نقش اصلی خود را حفظ خواهد کرد. طبق تحلیلهای مبتنی بر داده، در حالی که سهم انرژیهای پاک از کل مصرف جهانی تا ۴۵ درصد افزایش مییابد، تقاضا برای نفت تنها ۱۵ درصد کاهش پیدا میکند. کشورهای در حال توسعه در آسیا و آفریقا، همچنان به نفت برای توسعه زیرساختهای حملونقل و تولید صنعتی وابسته خواهند بود.
انرژیهای پاک و اثر آن بر بازار نفت
مدلهای هوش مصنوعی نشان میدهند که سرمایهگذاریهای گسترده در انرژی خورشیدی و بادی، سرعت رشد بازار نفت را کاهش میدهد، اما آن را متوقف نمیکند. در واقع، نفت به سمت کاربردهای صنعتی و پتروشیمیایی سوق پیدا میکند، در حالی که سوختهای فسیلی در بخش حملونقل تدریجاً جای خود را به برق و هیدروژن میدهند. پیشبینیها نشان میدهد تا سال ۲۰۳۰، ۴۰ درصد از مصرف نفت جهان در صنایع پتروشیمی و تولید مواد اولیه شیمیایی متمرکز خواهد شد.
پیشبینی رفتار قیمت نفت تا ۲۰۳۵
بر اساس دادههای جمعآوریشده توسط هوش مصنوعی از بیش از ۷۰ کشور، رفتار قیمت نفت در دهه آینده ترکیبی از افزایش مقطعی و ثبات بلندمدت خواهد بود. در سالهای ۲۰۲۶ تا ۲۰۲۸ احتمال جهش قیمت تا محدوده ۱۱۰ دلار وجود دارد، اما پس از آن با ورود فناوریهای ذخیره انرژی و خودروهای برقی، ثبات نسبی در محدوده ۸۵ تا ۹۰ دلار برقرار خواهد شد. در همین دوره، نقش کشورهایی مانند ایران، عربستان و ونزوئلا در تعیین عرضه جهانی بیش از پیش حیاتی خواهد بود.
بازار ایران در سناریوی جدید جهانی
با درنظر گرفتن سیاستهای جهانی کاهش کربن، ایران میتواند با تمرکز بر نفت کمگوگرد، فرآوردههای سبک و توسعه پتروشیمی، سهم خود را در بازارهای آسیایی تثبیت کند. همچنین، همکاری با کشورهای همپیمان در قالب قراردادهای بلندمدت، میتواند ثبات صادرات نفت ایران را تضمین کند. تحلیل هوش مصنوعی نشان میدهد که در صورت سرمایهگذاری در فناوریهای بهرهوری، ایران قادر خواهد بود تا سال ۲۰۳۵ تولید نفت خود را به بیش از ۵ میلیون بشکه در روز برساند.
نقش هوش مصنوعی در سیاستگذاری انرژی
تصمیمگیری درباره صادرات، قیمتگذاری و توسعه میادین نفتی دیگر تنها به آمار ماهانه محدود نیست. سیستمهای مبتنی بر هوش مصنوعی میتوانند اثر تصمیمهای سیاسی، تغییرات نرخ ارز، و وضعیت بازار جهانی را در مدلهای تحلیلی لحاظ کنند و بهترین سناریو را پیشنهاد دهند. به همین دلیل، کشورهای پیشرفته اکنون از «دادهمحوری در سیاستگذاری انرژی» بهعنوان ابزار اصلی تصمیمسازی استفاده میکنند.
چالشها و فرصتهای دیجیتال برای آینده نفت
البته دیجیتالیسازی کامل صنعت نفت چالشهایی نیز دارد: نیاز به زیرساخت دادهای قوی، امنیت سایبری، و نیروی انسانی آموزشدیده از مهمترین آنهاست. اما فرصتها بسیار بزرگترند؛ هوش مصنوعی میتواند به ایران کمک کند تا بدون افزایش هزینه استخراج، بهرهوری تولید را تا ۳۰ درصد افزایش دهد و جایگاه خود را در بازار جهانی تثبیت کند.
آینده انرژی جهان؛ توازن میان نفت، گاز و فناوری
تا سال ۲۰۳۵، جهان وارد مرحلهای از توازن انرژی خواهد شد که در آن هیچ منبعی حذف نمیشود، بلکه ترکیب منابع هوشمندانهتر میگردد. نفت، گاز، برق و انرژیهای نو در کنار یکدیگر، شبکهای هوشمند از تأمین انرژی را تشکیل میدهند. در این میان، کشورهایی موفق خواهند بود که زودتر از دیگران فناوریهای تحلیلی و دیجیتال را در سیستمهای انرژی خود بهکار گیرند — و ایران با گامهایی که برداشته، در مسیر این موفقیت قرار دارد.
انتهای پیام/