چرا آینده صنعت گاز ایران به سمت صادرات LNG می‌رود؟ / از چالش فناوری تا فرصت ژئوپلیتیکی

صنعت گاز ایران همواره یکی از پایه‌های اصلی امنیت انرژی کشور و عامل تعیین‌کننده‌ای در روابط اقتصادی و سیاسی با سایر کشور‌ها بوده است. در سال‌های اخیر، افزایش تقاضای جهانی برای LNG (Liquefied Natural Gas) موجب شده تا بسیاری از کشور‌ها سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در زمینه فناوری مایع‌سازی گاز انجام دهند. ایران نیز به دلیل دارا بودن منابع گسترده در پارس جنوبی و مناطق غربی کشور، می‌تواند یکی از بازیگران اصلی این بازار شود؛ اما مسیر دستیابی به این هدف، نیازمند نگاه استراتژیک، سرمایه‌گذاری هوشمند و رفع موانع بین‌المللی است.

جایگاه ایران در نقشه جهانی ذخایر گاز

ایران پس از روسیه، دومین دارنده بزرگ ذخایر گاز طبیعی در جهان است. بر اساس آخرین گزارش‌های BP Statistical Review، ایران بیش از ۳۴ تریلیون مترمکعب گاز قابل استحصال دارد که بخش عمده‌ای از آن در میدان پارس جنوبی متمرکز است. این حجم عظیم ذخایر، ایران را به یکی از قدرت‌های بالقوه صادرات گاز مبدل کرده است. با این حال، صادرات گاز ایران عمدتاً از طریق خطوط لوله انجام می‌شود که محدودیت‌های جغرافیایی و سیاسی زیادی دارد. ورود به بازار LNG می‌تواند این محدودیت را از میان بردارد و امکان دسترسی ایران به بازار‌های آسیایی و اروپایی را فراهم کند.

فناوری LNG؛ حلقه مفقوده صنعت گاز ایران

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های توسعه LNG در ایران، دسترسی به فناوری مایع‌سازی گاز است. این فرآیند شامل خنک کردن گاز تا دمای منفی ۱۶۰ درجه سانتی‌گراد برای تبدیل آن به مایع و سهولت در حمل‌ونقل است.
در حال حاضر، کشور‌های پیشرو مانند قطر، استرالیا و آمریکا با در اختیار داشتن فناوری‌های انحصاری در این زمینه، بازار جهانی را در دست دارند. ایران در پروژه‌هایی مانند “ایران LNG” و “پارس LNG” تلاش‌هایی برای ورود به این حوزه انجام داده، اما تحریم‌ها و خروج شرکت‌های خارجی از پروژه‌ها، روند پیشرفت را کند کرده است.

تحریم‌ها و تأثیر آن بر سرمایه‌گذاری در LNG

تحریم‌های اقتصادی و بانکی اعمال‌شده علیه ایران، مانع ورود سرمایه و فناوری خارجی به پروژه‌های LNG شده‌اند. بسیاری از شرکت‌های اروپایی و آسیایی در دهه گذشته علاقه‌مند به همکاری در پروژه‌های گازی ایران بودند، اما به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی، این همکاری‌ها نیمه‌تمام ماند.
با وجود این، برخی تحلیلگران معتقدند ایران می‌تواند با تکیه بر شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی و همکاری با شرکای آسیایی مانند چین، مسیر بومی‌سازی فناوری LNG را دنبال کند.

بازار جهانی LNG و رقابت شدید

بازار جهانی LNG در سال‌های اخیر با رشد چشمگیری روبه‌رو بوده است. بحران اوکراین، تحریم گاز روسیه و نیاز اروپا به منابع جایگزین، باعث افزایش قیمت و تقاضا برای LNG شده است. در چنین شرایطی، کشور‌هایی مانند قطر و آمریکا سهم خود را افزایش داده‌اند. اگر ایران بتواند وارد این بازار شود، با توجه به نزدیکی جغرافیایی به اروپا و دسترسی آسان به خلیج فارس، می‌تواند جایگاه ویژه‌ای در تأمین گاز جهانی پیدا کند.

نقش هوش مصنوعی در بهینه‌سازی تولید و صادرات گاز

در دنیای امروز، هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها نقش مهمی در بهبود بهره‌وری صنایع انرژی ایفا می‌کنند. از پیش‌بینی تقاضا و بهینه‌سازی عملیات استخراج گرفته تا پایش ایمنی خطوط لوله، هوش مصنوعی می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد و بهره‌وری را افزایش دهد. استفاده از این فناوری‌ها در پروژه‌های LNG ایران، می‌تواند مزیت رقابتی قابل توجهی ایجاد کند و حتی در شرایط تحریم، بخشی از عقب‌ماندگی فناوری را جبران نماید.

آینده صادرات LNG ایران؛ از سیاست تا تکنولوژی

برای تبدیل شدن به صادرکننده بزرگ LNG، ایران باید سه مسیر کلیدی را دنبال کند:

• ۱. توسعه فناوری بومی مایع‌سازی گاز
• ۲. جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی با مدل‌های اقتصادی جدید
• ۳. حضور فعال در بازار‌های منطقه‌ای و امضای توافق‌نامه‌های انرژی با کشور‌های هدف

دستیابی به این اهداف، نه‌تنها صادرات گاز را افزایش می‌دهد، بلکه درآمد ارزی کشور را تثبیت و جایگاه ژئوپلیتیکی ایران را تقویت می‌کند.

ورود ایران به بازار LNG نه‌تنها یک ضرورت اقتصادی، بلکه یک استراتژی بلندمدت در مسیر استقلال انرژی است. در شرایطی که بازار جهانی به سمت سوخت‌های پاک و منعطف حرکت می‌کند، غفلت از توسعه LNG می‌تواند فرصت تاریخی ایران را از بین ببرد. با اتخاذ سیاست‌های هوشمند، حمایت از شرکت‌های فناور و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، ایران می‌تواند سهم قابل توجهی از بازار جهانی گاز مایع را به خود اختصاص دهد و نقش خود را به عنوان یکی از قدرت‌های انرژی جهان تثبیت کند.

انتهای پیام/