وقتی غفلت و بیتصمیمی فرصتهای اقتصادی بنزین را به بحران تبدیل کرده است
به گزارش هاب صنعت؛ عصرایرانیان با بررسی بودجه ۱۴۰۵ و وضعیت بنزین اشاره به بیتصمیمی دولتهای مختلف و غفلت از مدیریت منابع پرداخته که باعث شده فرصتهای اقتصادی بنزین به بحران تبدیل شوند.
نویسنده یادداشت عملکرد دولت در دفاع از لایحه ۱۴۰۵ را که ادعا کرده بودجه انقباضی است را به نقد گرفته؛ بودجهای که افزایش حقوق در آن تنها ۲۰ درصد دیده شده و کاهش قابلتوجه درآمد نفتی را نشان میدهد، که به گفته نویسنده این موضوع پیام «ناتوانی» را به جامعه انتقال داده است.
در دفاعیات رسمی هم اظهار میشود که دولت نمیداند از کجا منابع لازم برای هزینهها را تأمین کند، درحالیکه مدیریت منابع بنزینی و جلوگیری از اتلاف آنها میتواند سهم قابلتوجهی در اقتصاد داشته باشد.
نویسنده سپس به تاریخچه بنزین در ایران میپردازد و توضیح میدهد که در سالهای قبل از دهه ۱۳۸۰، مصرف و تولید بنزین تقریباً برابر بوده است، اما در دوره دولت اصلاحات، مصرف بنزین بهشدت افزایش یافت و ظرفیت تولید داخل نتوانست با آن همگام شود.
در سال پایانی دولت اصلاحات مصرف به حدود ۶۷ میلیون لیتر در روز رسید، در حالی که تولید تنها حدود ۴۲ میلیون لیتر بود. کارشناسان آن زمان هشدار داده بودند که ادامه این روند باعث وابستگی به واردات بنزین خواهد شد.
با روی کار آمدن دولت احمدینژاد، سیاست سهمیهبندی بنزین در سال ۱۳۸۶ اجرایی شد که به کاهش مصرف کمک کرد و در سالهای بعد با اجرای طرح هدفمندی یارانهها، مصرف به زیر ۶۰ میلیون لیتر در روز رسید.
این سیاستها باعث شد واردات بنزین به حداقل برسد یا حتی صفر شود. همچنین در سال ۱۳۸۵ ساخت پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیجفارس آغاز شد، که بعدها نقش بسیار مهمی در کاهش وابستگی به واردات ایفا کرد.
افتتاح این پالایشگاه، که یکی از بزرگترین پالایشگاههای میعانات گازی جهان است، باعث شد تولید روزانه حدود ۴۵ میلیون لیتر بنزین و ۱۶ میلیون لیتر گازوییل افزایش یابد و به تنهایی نیمی از نیاز کشور را تأمین کند. در سال ۱۳۹۸ این امر منجر به درآمد ارزی ۶ میلیارد دلاری برای کشور شد و از خروج ارز برای واردات بنزین جلوگیری کرد.
اما اکنون وضعیت بهگونهای دیگر است. سال گذشته ایران مجبور به اختصاص حدود ۶ میلیارد دلار برای واردات بنزین شده است، موضوعی که نشان میدهد بار دیگر کشور در حال وابستگی به واردات این کالای استراتژیک است.
حجم افت درآمد ارزآوری از بنزین نسبت به سالهای قبل بسیار چشمگیر بوده و به یکی از نقاط بحرانزا در مدیریت اقتصادی کشور تبدیل شده است.
یکی از مشکلاتی میتوان به آن اشاره کرد، غفلت از تکمیل طرح میترینگ است؛ سیستمی برای اندازهگیری دقیق ورودی و خروجی فرآوردههای نفتی در پالایشگاهها و حملونقل که میتواند از پرت و هدررفت سوخت جلوگیری کند.
نویسنده تأکید میکند که عدم اجرای این طرح باعث اتلاف سالانه میلیاردها دلار از منابع کشور شده است.
نویسنده همچنین به نحوه هدایت سرمایههای کلان مردم میپردازد — سرمایههایی که به جای هدایت در بخش تولید، به بازار طلا و ارز منتقل شده و یا در حساب شرکتهای خودروسازی بلوکه شدهاند و نقد میکند که دولت برنامه مشخصی برای استفاده از این منابع در جهت افزایش تولید داخلی، از جمله ساخت پالایشگاه و افزایش ظرفیت تولید بنزین، ارائه نکرده است.
در پایان، عصر ایرانیان میگوید که اگر دولت برنامهای مشخص برای مدیریت منابع بنزینی، جلوگیری از قاچاق، کاهش هدررفت و هدایت سرمایههای داخلی به سمت تولید داشت، هم میتوانست درآمد چشمگیری کسب کند و هم فرصتهای اقتصادی زیادی ایجاد نماید، اما به دلیل رویکرد مدیریتی فعلی و غفلت از ابزارهای مؤثر، این فرصتها به بحران تبدیل شدهاند.
انتهای پیام/