تکنیکهای ازدیاد برداشت در مخازن نفت و گاز ایران؛ کدام روشها بازده واقعی دارند؟
ضریب برداشت متوسط در مخازن کشور در بسیاری از میادین کمتر از استاندارد جهانی است. استفاده از روشهای ازدیاد برداشت از جمله تزریق گرما، تزریق آب، تزریق گاز و روشهای شیمیایی میتواند ۵–۲۰ درصد به ضریب برداشت بیفزاید. انتخاب روش مناسب بستگی به مشخصات زمینشناسی، خصوصیات نفت و شرایط میدان دارد.
روشهای اصلی EOR و قابلیت اجرا در ایران
۱) تزریق آب مدیریتشده (Waterflooding)
- کمهزینه و مناسب برای خیلی از میدانها
- نیاز به مدیریت کیفیت آب و جلوگیری از خوردگی
۲) تزریق گاز (Gas Injection)
- تزریق گاز ترش یا خشک برای افزایش فشار و رانش نفت
- استفاده از گازهای همراه و بازچرخانی میتواند مناسب باشد
۳) روشهای شیمیایی (Polymer, Surfactant)
- افزایش راندمان جابجایی نفت
- گرانتر، اما مؤثر در مخازن با پراکنش بالا
۴) روشهای حرارتی (Steam Flooding, Cyclic Steam)
- مناسب برای نفتهای سنگین و ویسکوز
- هزینه انرژی بالا؛ اما در میادین نفت سنگین ایران قابل اجرا است
۵) EORهای نوآورانه (CO۲ Injection, Nanotechnology)
- تزریق CO۲ همزمان مزیت کاهش انتشار کربن دارد ولی نیازمند منابع CO۲ و زیرساخت است
- فناوریهای نانو و بیوتکنولوژی هنوز در مراحل آزمایشی، اما نویدبخشاند
نمونه عملی و تحلیل هزینه-فایده
اجرای پروژه ازدیاد برداشت با تزریق پلیمر در میدان متوسط میتواند ظرف ۵ سال ۱۰–۱۵ درصد افزایش برداشت ایجاد کند؛ بازگشت سرمایه در شرایط قیمت فعلی نفت معمولاً بین ۳–۷ سال قابل انتظار است.
برای بسیاری از میادین ایران، ترکیبی از روشهای کلاسیک و نوظهور (مثلاً waterflooding بههمراه تزریق افزاینده محلی شیمیایی) بیشترین فایده را دارد. برنامه آزمایشی در مقیاس کم و سپس توسعه مرحلهای، بهترین رویکرد کاهش ریسک است.
انتهای پیام/