تشکیل «سازمان بهینهسازی و مدیریت راهبردی انرژی» میتواند بازار انرژی را سامان دهد؟
به گزارش هابصنعت؛ روزنامه ایران در گزارشی به تشکیل «سازمان بهینهسازی و مدیریت راهبردی انرژی» پرداخت و نوشت: در سال گذشته، بحثهای گستردهای درباره ضرورت تشکیل سازمان مدیریت راهبردی بر انرژی در کشور مطرح شد، نهادی که بتواند پراکندگی موجود در بخشهای مختلف انرژی را برطرف کند و تصویری واحد و واقعی از وضعیت انرژی کشور ارائه دهد. در همین حال چند روز پیش مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری، با صدور حکمی «اسماعیل سقاب اصفهانی» را بهعنوان رئیس سازمان بهینهسازی و مدیریت راهبردی انرژی انتخاب کرد. بالاخره پس از حدود یکسال این نهاد شکل گرفت.
این سازمان وظیفه دارد ظرفیتهای موجود در شرکت بهینهسازی مصرف سوخت، سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهرهوری انرژی برق (ساتبا) و ستاد مدیریت حملونقل و سوخت را تجمیع و ادغام کند و اساسنامه آن ظرف سه ماه به تصویب هیأت وزیران برسد.
در شرایطی که ناترازی انرژی در بخشهای مختلف باعث ایجاد چالشهایی شده است، ضرورت وجود یک سامانه جامع انرژی بیش از همیشه اهمیت پیدا میکند.
هاشم اورعی، استاد دانشگاه شریف و کارشناس حوزه انرژی در توضیح این نیاز میگوید: «در مدیریت انرژی بدون داشتن سازمانی برای نظارت بر انرژی که اطلاعات و داده دقیقی در دست داشته باشد مثل نسخهنویسی پزشکی است که بیمار را ندیده باشد.»
به اعتقاد وی اگرچه دستگاههایی مانند شرکت گاز طی سالهای اخیر حجم بزرگی از دادهها را جمعآوری کردهاند، اما نبود یک متولی واحد در حوزه انرژی باعث شده بود هر بخش تنها تصویری جزیرهای از واقعیت در اختیار داشته باشد. حامیان این ایده معتقدند ایجاد چنین سازمانی میتواند اولین گام برای اصلاح الگوی مصرف، برنامهریزی بلندمدت و حتی کنترل قاچاق باشد.
باوجود این، برخی کارشناسان هشدار میدهند که ایجاد یک وزارتخانه یا سازمان جدید بدون تغییر رویکرد، میتواند تنها به بزرگتر شدن بدنه اداری منجر شود.
اورعی تأکید میکند: «اگر همان ساختارهای قدیمی با همان نگاه قبلی فقط در ساختمانی تازه کنار هم بنشینند، چیزی تغییر نخواهد کرد». بااینحال وی تأکید میکند که وجود یک مرجع واحد برای تولید و تحلیل داده ضروری است و دولت در مسیر فعلی دستکم قدم اول را برداشته است.
یکی از حساسترین نقاط سیاست انرژی در ایران، موضوع قاچاق سوخت است؛ به گفته اورعی، وقتی اختلاف قیمت سوخت در داخل و خارج کشور چند ده برابر است، طبیعی است که شبکههای سودجو از این وضعیت بهره ببرند.
به باور وی اگر در سازمان بهینهسازی و مدیریت راهبردی انرژی سیستمی برای پایش اطلاعات فعال شود، فاصله میان میزان توزیع و میزان مصرف واقعی بهراحتی قابلشناسایی است و همین فاصله، رقم دقیق قاچاق را آشکار خواهد کرد؛ گامی که میتواند مسیرهای پنهان خروج سوخت را آشکار کند.
در بخش دیگری از گفتوگو، اورعی با اشاره به مقاومتهایی که در برابر اصلاح قیمت بنزین یا ایجاد سامانههای نظارتی وجود دارد، توضیح میدهد که سود بالا در قاچاق سوخت عملاً انگیزهای برای مخالفسازی ایجاد میکند. به گفته وی طرح بنزین چندنرخی که میتواند سود قاچاقچیان را به شکل قابلتوجهی کاهش دهد، با حاشیهسازیهای گسترده روبهرو شده؛ هرچند دولت در ماههای اخیر تلاش کرده در این زمینه از نگاه کارشناسی فاصله نگیرد.
این کارشناس انرژی در نگاه آیندهنگرانه خود تأکید میکند که اصلاح الگوی مصرف یک پروژه یکشبه نیست؛ اما میتوان ظرف چند سال تحول اساسی ایجاد کرد، بهشرط آنکه تصمیمها بر پایه داده، مدلسازی و نگاه بلندمدت باشد.
از نظر وی ایجاد یک سامانه جامع انرژی همان ابزاری است که میتواند وضعیت امروز را از حالت تخمین و حدس به وضعیت تصویر شفاف لحظهای تبدیل کند و مسیر اصلاحات انرژی را پایدار سازد.
او در پایان میگوید: «اگر بدانیم مردم چگونه مصرف میکنند و قاچاقچیان از کدام نقاط سوءاستفاده دارند، میتوانیم مدلی دقیق برای اصلاح رفتار مصرف، جلوگیری از قاچاق و افزایش بهرهوری طراحی کنیم. این مسیر شاید زمانبر باشد، اما میتواند کشور را از شرایط پرچالش کنونی به نقطهای باثبات و قابلپیشبینی برساند.»
حال باتوجهبه ساختار کنونی مدیریت انرژی در کشور، وجود سازمان جامع نظارت بر انرژی نهتنها ضرورتی علمی بلکه اقدامی راهبردی برای اصلاح الگوی مصرف و مقابله با قاچاق سوخت محسوب میشود.
انتهای پیام/