پتروشیمی سبز؛ آینده صنعت ایران در مسیر توسعه پایدار
صنعت پتروشیمی ایران یکی از پایههای اصلی اقتصاد غیرنفتی کشور است. با بیش از ۶۰ مجتمع فعال، ایران در میان ۱۰ کشور برتر تولید محصولات پتروشیمی قرار دارد. اما در سالهای اخیر، فشار جهانی برای کاهش اثرات زیستمحیطی و کربنی باعث شده تا کشورها به سمت «پتروشیمی سبز» حرکت کنند.
پتروشیمی سبز به معنای استفاده از فناوریهای نوین، منابع تجدیدپذیر و کاهش آلایندهها در کل زنجیره تولید است. این تغییر نه تنها به نفع محیطزیست است، بلکه به افزایش بهرهوری و سودآوری شرکتها نیز منجر میشود.
فناوریهای نو در پتروشیمی سبز
در پتروشیمیهای مدرن، از کاتالیستهای کممصرف، سیستمهای بازیافت بخار و فاضلاب، و هوش مصنوعی برای پایش لحظهای آلودگی استفاده میشود. این فناوریها میزان گازهای گلخانهای را تا ۳۰ درصد کاهش داده و هزینه تولید را پایین میآورند.
بهعنوان نمونه، در برخی مجتمعهای داخلی مانند بندر امام و نوری، پروژههایی برای تصفیه پساب صنعتی و بازگرداندن آن به چرخه تولید در حال اجراست که نمونهای از گامهای واقعی به سمت پتروشیمی سبز محسوب میشود.
استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر
یکی از مهمترین ارکان پتروشیمی سبز، جایگزینی بخشی از انرژی مصرفی با منابع پاک مانند خورشید و باد است. در مجتمعهای بزرگ، سیستمهای فتوولتائیک میتوانند برق مورد نیاز بخش اداری و تجهیزات کنترلی را تأمین کنند.
گزارشها نشان میدهد که استفاده از انرژی خورشیدی در تنها ۲۰ درصد از فرآیندهای جانبی پتروشیمی، میتواند سالانه میلیونها دلار در مصرف سوخت صرفهجویی ایجاد کند.
بازیافت مواد و کاهش ضایعات
در صنایع پتروشیمی، بخش قابلتوجهی از پسماندها قابلیت بازیافت دارند. پروژههای بازیافت حرارتی (Waste to Energy) در ایران در حال توسعه است و هدف آن تبدیل ضایعات به انرژی حرارتی یا الکتریکی است.
به گفته کارشناسان، استفاده از فناوریهای جدید میتواند تا ۷۵ درصد ضایعات پتروشیمی را دوباره به چرخه تولید بازگرداند.
نقش هوش مصنوعی در پتروشیمی سبز
هوش مصنوعی با تحلیل دادههای فرایندی، میتواند در بهینهسازی دما، فشار و مصرف انرژی نقش کلیدی ایفا کند. سیستمهای هوشمند قادرند الگوهای غیرعادی را شناسایی کرده و از بروز حوادث یا هدررفت مواد جلوگیری کنند. در واقع، پتروشیمی سبز بدون هوش مصنوعی معنایی ندارد؛ چون پایش زیستمحیطی مداوم تنها از طریق فناوریهای دیجیتال ممکن است.
پتروشیمی سبز نه یک شعار بلکه ضرورتی اقتصادی است. آینده این صنعت در گروی نوآوری، دیجیتالی شدن و کاهش اثرات زیستمحیطی است. اگر ایران بتواند از ظرفیت شرکتهای دانشبنیان و انرژیهای تجدیدپذیر بهره گیرد، میتواند به مرکز پتروشیمی سبز خاورمیانه تبدیل شود.
انتهای پیام/