در حالی که بحران آب و مدیریت مصرف در ایران به یکی از چالشهای اصلی حوزه خدمات شهری تبدیل شده، وزارت نیرو با هدف حمایت از خانوارهای کممصرف و کنترل مصرف بیرویه، مدل جدید تعرفه پلکانی آب را اجرایی کرده است.
مسعود علویانصدر، معاون برنامهریزی و امور اقتصادی شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، درباره نحوه محاسبه تعرفه آب مشترکین خانگی گفت: شفافسازی، سادهسازی و اطلاعرسانی دقیق به مردم درباره مصرف و نحوه محاسبه تعرفهها از اولویتهای ما بود. در همین راستا، تعرفهها بهصورت پلکانی تنظیم شد تا مشوقی برای کممصرفها باشد و رقم پرداختی پرمصرفها افزایش یابد.
وی با اشاره به تصویب مدل تعرفه پلکانی در قالب برنامه هفتم توسعه افزود: در این مدل، مشترکین کممصرف کاهش نرخ خواهند داشت و تعرفه پرمصرفها با شیب افزایشی محاسبه میشود.
علویانصدر با تأکید بر رعایت عدالت اجتماعی در تعرفهگذاری آب اظهار کرد: تعرفهها با توجه به محل سکونت و توان اقتصادی خانوارها متفاوت است. در گذشته، الگوی مصرف متناسب با بُعد خانوار در سطح استان محاسبه میشد، اما اکنون این محاسبه برای هر شهر جداگانه انجام میشود تا عدالت بیشتری برقرار شود.
به گفته علویانصدر، رقم قبض مشترکینی که زیر الگوی مصرف هستند، به طور میانگین کمتر از ۲۰ هزار تومان است.
وی افزود: حدود ۳۴ درصد از مشترکین کشور زیر الگوی مصرف قرار دارند؛ مثلاً اگر خانواری در ماه ۵ متر مکعب آب مصرف کند، رقم قبض آن حدود ۱۴ هزار و ۸۰۰ تومان است. در مقابل، مصرف ۱۱ متر مکعبی باعث صدور قبضی به مبلغ ۴۴ هزار و ۵۰۰ تومان میشود.
بر اساس اعلام رسمی، الگوی مصرف برای یک خانواده در تهران ۱۲ متر مکعب در ماه است و قبض چنین خانوادهای حدود ۵۱ هزار تومان محاسبه میشود، اما اگر مصرف دو برابر الگو (۲۴ متر مکعب) باشد، مبلغ قبض ۳۰۰ هزار تومان خواهد بود و در صورت مصرف سه برابر و یک متر مکعب بالاتر (۳۷ متر مکعب)، رقم قبض به یک میلیون تومان میرسد.
علویانصدر تأکید کرد: با وجود افزایش پلکانی، بازدارندگی تعرفه هنوز کافی نیست و نیاز به اصلاح بیشتر دارد تا مدیریت مصرف بهطور واقعی در خانوارها محقق شود.
| میزان مصرف ماهانه | وضعیت مصرف | مبلغ تقریبی قبض ماهانه |
| ۵ متر مکعب | کمتر از الگو مصرف | ۱۴,۸۰۰ تومان |
| ۱۱ متر مکعب | در آستانه الگو | ۴۴,۵۰۰ تومان |
| ۱۲ متر مکعب | الگوی مصرف در تهران | ۵۱,۰۰۰ تومان |
| ۲۴ متر مکعب | دو برابر الگو (پر مصرف) | ۳۰۰,۰۰۰ تومان |
| ۳۷ متر مکعب | سه برابر الگو و بالاتر | ۱,۰۰۰,۰۰۰ تومان |
معاون برنامهریزی و امور اقتصادی آبفا در ادامه با اشاره به شکاف میان قیمت تمامشده و نرخ فروش آب تصریح کرد: در سطح کشور، میانگین نرخ فروش هر متر مکعب آب تا الگوی مصرف ۴۲۹ تومان است، در حالی که قیمت تمامشده آن ۴ هزار و ۵۰۰ تومان برآورد میشود.
به گفته وی، حتی در مصرف بیش از سه برابر الگو نیز، مشترکین تنها ۳ هزار و ۹۰۰ تومان به ازای هر متر مکعب پرداخت میکنند که همچنان کمتر از قیمت واقعی است.
در مناطق روستایی نیز این فاصله چشمگیرتر است؛ قیمت فروش هر متر مکعب آب در روستاها ۲۲۸ تومان است، در حالی که قیمت تمامشده به ۷ هزار و ۹۶۵ تومان میرسد.
علویانصدر افزود: در چنین شرایطی نهتنها اقتصاد آب قابل تداوم نیست، بلکه امکان بهرهبرداری بهینه از منابع نیز با مشکل مواجه میشود. هدف ما برقراری توازن میان نرخ فروش و قیمت تمامشده برای ارتقای کیفیت خدماترسانی است.
انتهای پیام/